De digitale euro is een project om een elektronische versie van de euro te creëren, gecontroleerd en gegarandeerd door de Europese Centrale Bank. Het doel: een openbaar en stabiel betaalmiddel aanbieden dat in de hele Europese Unie werkt, waardoor de afhankelijkheid van particuliere exploitanten zoals kaarten of Bizum wordt verminderd.
Als het doorgaat, wordt het een wettig betaalmiddel. Het grote voordeel? Je kunt ermee betalen in fysieke en online winkels in de EU, geld versturen of ontvangen tussen particulieren en terugbetalingen van inkomstenbelasting of sociale uitkeringen innen in dezelfde omgeving. Bovendien is het de bedoeling om Europa meer autonomie te geven ten opzichte van de grote betalingsintermediairs.
Verwachte data voor de beslissing en de inwerkingtreding van het Europese project
De beslissing over de lancering wordt verwacht in 2026. Als die positief is, zal de invoering geleidelijk plaatsvinden vanaf 2027. Het is dus geen onmiddellijke aangelegenheid: er zal een tijdschema en fasen zijn om winkels, banken en gebruikers aan te passen.
Het gebruik ervan zal gebeuren door bij een willekeurige bank een rekening in digitale euro’s te openen, waarvan het saldo wordt bewaard op servers van de Europese Centrale Bank. Het gebruik zal gebeuren via een mobiele app (officieel of van je bank) of met een vooraf opgeladen kaart voor mensen die geen smartphone gebruiken. En als de dekking wegvalt? Er wordt een offline modus voorzien met een limiet van ongeveer 200 euro die op de mobiele telefoon of kaart kan worden gedownload; als je het apparaat kwijtraakt, gaat dat offline saldo verloren, net als het contante geld in een portemonnee.
Wat de “procedure” betreft, deze verloopt via je bank: je opent een specifieke rekening en activeert de app of vraagt de kaart aan. Bij gebrek aan definitieve regelgeving op dit gebied, zullen de concrete vereisten en documentatie bekend worden wanneer het definitieve ontwerp wordt goedgekeurd.
Wat je met de digitale euro kunt doen, praktisch uitgelegd
Hieronder volgt een handig overzicht van transacties en voorbeelden uit het dagelijks leven:
Transactie met digitale euro Wat betekent dit in de praktijk
Betalen in fysieke en online winkels in de EU Winkelen in elke Europese winkel zonder extra kosten voor de gebruiker
Geld verzenden of ontvangen tussen particulieren Naar een vriend sturen zoals je dat met Bizum doet, maar dan met geld van de ECB
Betalingen van derden innen Je inkomstenbelastingteruggave of een sociale uitkering rechtstreeks ontvangen
Omzetten in contant geld of overboeken naar je lopende rekening Geld opnemen bij een geldautomaat of overboeken naar je gebruikelijke bankrekening
Zoals je ziet, kun je ermee betalen en geld ontvangen zoals met contant geld, maar dan in een digitale omgeving en met Europese dekking. In ieder geval zal de Europese Centrale Bank de waarde van de digitale euro controleren en garanderen, en de saldi beheren. De banken zullen fungeren als toegangspoort voor het openen van rekeningen en het verstrekken van de app of de kaart. Winkels in de EU zouden het moeten accepteren omdat het wettig betaalmiddel is. Daardoor zou de hele keten, van je bank tot de winkel, worden afgestemd op één en dezelfde openbare digitale munt.
Risico’s, privacy, contant geld en meningen van consumenten over kosten en veiligheid
Gaat het contant geld vervangen? De ECB benadrukt dat het naast contant geld zal blijven bestaan. Uit de hier opgenomen gegevens blijkt dat contant geld nog steeds een belangrijke rol speelt: in 2024 werd 57 % van de aankopen in fysieke winkels in de eurozone contant betaald; in Spanje was contant geld het belangrijkste betaalmiddel voor 78 % van de 65-plussers en voor 77 % van de mensen met een basisopleiding. Daarom blijft de acceptatie van contant geld essentieel. Er zijn ook zorgen. Samengevat zijn de risico’s die moeten worden vermeden:
- Verlies van privacy en mogelijkheid van buitensporige controle op betalingen; programmeerbare beperkingen.
- Verdwijning of belemmeringen voor contant geld, dat beschikbaar moet blijven.
- Digitale uitsluiting van ouderen of plattelandsgebieden bij gebrek aan fysieke diensten.
- Extra kosten voor de gebruiker; rekeningen en betalingen zouden gratis moeten zijn.
De enquêtes die in deze gegevens worden aangehaald, weerspiegelen duidelijke verzoeken: een veilige, gemakkelijke en gratis digitale euro; automatische terugbetaling in geval van fraude; bescherming van de privacy; universele acceptatie en behoud van contant geld (negen op de tien respondenten vragen hierom). Maakt u zich zorgen om uw portemonnee? De meerderheid is voorstander van gratis of zeer goedkope digitale betalingen.
Hoe dan ook, dit zal nog wel even duren. In het beste geval zal het pas in 2027 volledig gerealiseerd zijn. In de tussentijd is het raadzaam om een bankrekening zonder kosten en met duidelijke essentiële diensten te hebben, zodat de overstap naar de digitale euro op de dag dat deze wordt ingevoerd eenvoudig en vooral nuttig is.
