Het meer dan tien jaar geleden ontdekte fossiel van een uitgestorven zeeschildpad levert nieuwe aanwijzingen op over de oorsprong van een groep zeereptielen.
Het in Syrië gevonden schildpadfossiel zorgt voor een revolutie in de evolutiebiologie
Het fossiel behoort tot Syriemys lelunensis, een tot nu toe onbekende soort die de oorsprong van het geslacht Stereogenyini, een groep uitgestorven zeeschildpadden, opnieuw definieert.
Het exemplaar werd gevonden in de Al-Zarefekh-steengroeve op de berg Sema’an tijdens een gecontroleerde explosie. De vondst was toevallig, omdat de eigenaar van de locatie besloot het over te dragen aan de geologische autoriteiten van Aleppo, waar het meer dan tien jaar werd bewaard.
Het belang van deze ontdekking ligt, naast de leeftijd (gedateerd op ongeveer 50 miljoen jaar, in het vroege Eoceen), in het feit dat het het eerste wetenschappelijk beschreven fossiele overblijfsel van een gewerveld dier in Syrië is.
Zoals de Syrisch-Braziliaanse paleontologe Wafa A. Al-Khalabi, die de internationale onderzoeksgroep leidde, in een verklaring in het tijdschrift Muy Interesante benadrukte, vormt dit materiaal een historische mijlpaal voor de wetenschap in de regio.
Anatomische kenmerken van het fossiel Syriemys lelunensis
Het fossiel, geregistreerd onder nummer GEGMRD 0002, werd onderworpen aan een computertomografie, waardoor een driedimensionaal model van de botstructuur kon worden gereconstrueerd.
In tegenstelling tot andere overblijfselen van zeeschildpadden, waarvan meestal alleen fragmenten van het schild bewaard zijn gebleven, zijn bij dit exemplaar ook het bekken en de dijbeenderen bewaard gebleven.
Tot de meest opvallende kenmerken behoren zeven langwerpige zenuwbeenderen, een smal achterhoofdsbeen en een vlakke anale uitsparing.
Deze anatomische kenmerken waren voldoende om vast te stellen dat het tot geen van de bekende soorten behoorde en om zijn classificatie als nieuw geslacht te rechtvaardigen.
Zijn schild bereikte een lengte van 53 centimeter en had een ovale vorm die naar achteren toe smaller werd.
Syrië en zijn rol in de evolutie van de zeeschildpadden van het Eoceen
De fylogenetische analyse positioneert Syriemys lelunensis als een naaste verwant van Cordichelys antiqua, die in Egypte werd gevonden en uit het late Eoceen stamt.
Deze connectie maakt de Syrische schildpad niet alleen tot het oudste lid van zijn groep, maar verplaatst ook de evolutionaire oorsprong van de Stereogenyini met meer dan tien miljoen jaar terug.
De geologische context bevestigt deze hypothese. In het Eoceen maakte het noorden van Syrië deel uit van een ondiepe en warme zee, waardoor het een ideale omgeving was voor de vroege evolutie van deze zeesoorten.
Dit doet vermoeden dat de Middellandse Zee een belangrijke plaats van oorsprong kan zijn geweest voor de diversificatie van dit geslacht, voordat het zich verspreidde naar Afrika, het Caribisch gebied en de Indische Oceaan.
Wetenschap en paleontologie in Syrië: een ontdekking onder oorlogsomstandigheden
Deze ontdekking wordt nog belangrijker als men rekening houdt met de context waarin het onderzoek werd uitgevoerd. Syrië heeft meer dan tien jaar gewapend conflict achter de rug, wat het wetenschappelijk werk sterk heeft beperkt.
Desondanks is het internationale project onder leiding van Al-Khalabi erin geslaagd dit fossiel, dat al vele jaren in de vergetelheid was geraakt, te redden en tot een sleutelelement van de wereldwijde paleontologie te maken.
Dit werk maakt deel uit van het initiatief Recovering Lost Time in Syria, dat zich bezighoudt met het onderzoek van paleontologisch materiaal dat vóór de oorlog is verzameld en tot nu toe nog nooit is geanalyseerd.
