Er is een nieuwe soort diatomeeën, een unieke alg, ontdekt in het Parc del Montnegre i el Corredor, in het hart van Maresme. De Maresme heeft er een nieuwe reden bij om wetenschappelijk en natuurkundig interessant te zijn: de identificatie van een nieuwe soort diatomee, de Sellaphora catalonica sp. nov., gevonden in de beek Ca l’Arenes, in het Parc del Montnegre i el Corredor. De vondst maakt deel uit van een internationaal onderzoek onder leiding van onderzoekers van de Universiteit van Barcelona en benadrukt het belang van tijdelijke aquatische habitats als toevluchtsoord voor biodiversiteit.
Volgens het gespecialiseerde tijdschrift Fottea heeft een team van de groep FEHM-Lab (Freshwater Ecology, Hydrology and Management) van de Faculteit Biologie van de UB en het Instituut voor Biodiversiteitsonderzoek (IRBio-UB) drie nieuwe soorten diatomeeën op het Iberisch schiereiland beschreven. De andere twee zijn de Sellaphora temporalis sp. nov., ontdekt in Extremadura, en de Nitzschia curvirecta sp. nov., gevonden in Murcia. Het onderzoek werd geleid door promovendus Guillermo Quevedo-Ortiz, in samenwerking met de onderzoekers Joan Gomà (UB) en Saúl Blanco (Universiteit van Lleó – Diatom Lab). Het onderzoek maakt deel uit van het project DRY-Guadalmed, gefinancierd door het Ministerie van Wetenschap, en ook van het project CARIMED, dat in samenwerking met de Provincie Barcelona wordt uitgevoerd om de effecten van klimaatverandering op de mediterrane rivieren te bestuderen.
Het unieke karakter van de Sellaphora catalonica
De nieuwe soort die in Maresme is gevonden, heeft een aantal zeer bijzondere microscopische kenmerken. De schelpen hebben een ruitvormige, lancetvormige vorm met verbrede en afgeronde toppen, en de groeven zijn bijna niet te onderscheiden onder een optische microscoop. Bovendien zijn de areolen bedekt met een laagje silica, wat de waarneming enorm bemoeilijkt. Wat de ecologie betreft, werd de soort geïdentificeerd in een tijdelijk moeras met koud water, een licht zure pH en hoge concentraties chloriden en sulfaten. De combinatie van deze omstandigheden, die niet gebruikelijk zijn in mediterrane omgevingen, zou de Sellaphora catalonica tot een zeer waardevolle ecologische indicator kunnen maken om meer inzicht te krijgen in de microhabitats van het Parc del Montnegre i el Corredor.
Tijdelijke poelen: kleine oases van biodiversiteit
Om tot deze bevindingen te komen, analyseerde het onderzoeksteam tussen mei en juli 2023 monsters van 65 tijdelijke poelen op verschillende plaatsen op het Iberisch schiereiland. Deze omgevingen, die ontstaan wanneer rivieren niet meer stromen, worden vaak als secundair beschouwd. Uit het onderzoek blijkt echter dat ze fungeren als essentiële toevluchtsoorden voor biodiversiteit en cruciaal kunnen zijn voor het voortbestaan van aquatische gemeenschappen in periodes van droogte. De onderzoekers wijzen erop dat tijdelijke poelen het idee tegenspreken dat deze omgevingen alleen gewone en kosmopolitische soorten herbergen. Integendeel, hun instabiliteit bevordert de ontwikkeling van strategieën voor weerstand en veerkracht, die vaak worden geassocieerd met organismen die weinig bekend zijn of volledig nieuw zijn voor de wetenschap.
De ontdekking van de Sellaphora catalonica versterkt de rol van het Parc del Montnegre i el Corredor als natuurgebied van de eerste orde en benadrukt de noodzaak om deze tijdelijke habitats te beschermen. Bovendien onderstreept het het belang van lokaal wetenschappelijk onderzoek om de effecten van klimaatverandering beter te begrijpen en het behoud van de biodiversiteit in Maresme en de hele Middellandse Zee te garanderen.
- Met deze nieuwe soort komt Maresme volledig op de internationale kaart van de microbiologie te staan en biedt het een nieuwe kans om het rijke natuurlijke erfgoed van zijn grondgebied te waarderen.
