Moeten we altijd accepteren dat de overdracht van vermogen zwaar wordt belast? Het verhaal van Louise, 92 jaar, bewijst dat er effectieve en soms onbekende oplossingen bestaan. Als eigenaar van een appartement in Amsterdam met een geschatte waarde van 1,4 miljoen euro, weigerde ze een groot deel van dit vermogen bij haar overlijden aan de Belastingdienst te laten vallen. Toen haar notaris haar wees op het duizelingwekkende bedrag aan te betalen erfbelasting, paste deze negentigjarige een weinig gebruikte maar volkomen legale fiscale techniek toe. Dankzij deze truc kon haar familie meer dan 508.818 euro aan erfbelasting besparen en tegelijkertijd de waarde van haar vermogen behouden.
Waarom lopen de erfbelastingtarieven zo hoog op?
Veel eigenaren zoals Louise zijn zich vaak niet bewust van de fiscale gevolgen van hun overlijden. In Nederland kunnen de erfbelastingtarieven snel hoog oplopen, vooral als het gaat om waardevolle onroerende goederen in een grote stad als Amsterdam. Wanneer een enige dochter erft, bedraagt de rekening vaak meer dan enkele honderdduizenden euro’s, afhankelijk van de omvang van het overgedragen vermogen.
In het geval van Louise zou haar dochter Marie zonder speciale maatregelen meer dan 760.000 euro aan erfbelasting hebben moeten betalen. Een dergelijk bedrag zou de waarde van de nalatenschap aan haar nakomelingen ernstig hebben aangetast, waardoor Marie mogelijk gedwongen zou zijn geweest om het familieappartement te verkopen of een aanzienlijke lening aan te gaan om de belastingschuld te betalen.
Welke juridische truc maakte deze belastingbesparing mogelijk?
De oplossing is gebaseerd op een doeltreffend mechanisme: de splitsing van eigendom via het testament. De notaris van Louise stelde haar voor om een testament op te stellen waarin haar dochter Marie als universele erfgename werd aangewezen, waardoor de overdracht optimaal kon worden geregeld.
Deze strategische stap is niet onbelangrijk. Door te kiezen voor beperking van de erfenis, dat wil zeggen door het deel dat Marie ontvangt te beperken tot het vruchtgebruik van het appartement, aanvaardt zij dat het blote eigendom rechtstreeks aan haar kinderen wordt overgedragen. Het resultaat: het appartement gaat van Louise via hun moeder over op haar kleinkinderen, maar met een aanzienlijk lagere belasting dankzij deze ingenieuze vermogensstrategie.
Hoe werkt de splitsing van eigendom?
Het principe van de splitsing van eigendom bestaat erin het vruchtgebruik – het recht om te wonen of huur te ontvangen – juridisch te scheiden van het blote eigendom, dat het recht geeft om op termijn volledig over het goed te beschikken. In deze configuratie behoudt Marie het genot van het appartement tot het einde van haar leven, zonder er in de klassieke zin volledig eigenaar van te zijn.
Het is belangrijk te weten dat de fiscale context verandert en dat de Belastingdienst onlangs heeft besloten bepaalde tarieven te verhogen. Om deze context beter te begrijpen, is het nuttig om informatie in te winnen over de wijzigingen in de overdrachtsbelasting die voor 2025 zijn gepland en te kijken onder welke voorwaarden het mogelijk is hiervan vrijgesteld te worden.
De kleinkinderen van Louise worden zo onmiddellijk blote eigenaren. Bij het overlijden van Marie krijgen zij automatisch het volledige eigendom, zonder dat er opnieuw belasting wordt geheven. Door deze subtiele verdeling kan de dubbele belasting worden omzeild die gewoonlijk wordt geheven bij twee opeenvolgende overdrachten.
Welke bedragen voor elke begunstigde?
Concreet betekent de eerste stap dat Marie ongeveer 90.000 € aan erfbelasting moet betalen, berekend op basis van de economische waarde van het vruchtgebruik op haar leeftijd. De kinderen betalen elk ongeveer 81.800 euro voor de verwerving van het blote eigendom. Samen komen deze bedragen uit op een totaalbedrag van 253.861 euro, ver onder de aanvankelijk verwachte 762.678 euro.
Deze techniek garandeert niet alleen een aanzienlijke belastingbesparing, maar beschermt ook de totale waarde van het onroerend goed dat aan de nakomelingen van Louise wordt overgedragen. Uiteindelijk zal er bij het overlijden van Marie geen nieuwe belasting verschuldigd zijn, waardoor dubbele belasting wordt vermeden en het voortbestaan van het familiebezit wordt verzekerd. Om een stabiele levensstandaard tijdens het pensioen te garanderen en vooruit te kijken naar de toekomst, is het bovendien raadzaam om het ideale bedrag van een AOW-uitkering voor een alleenstaande in 2025 te berekenen.
Welke stappen zijn nodig om een succesvolle vermogensstrategie op te zetten?
Om van dit soort erfoptimalisatie te kunnen profiteren, is het essentieel om de procedures te begrijpen en u te laten bijstaan door deskundige experts. Een goede erfplanningsadvies vereist doorgaans een grondige afweging, omdat elke gezinssituatie een gepersonaliseerde analyse vereist.
Centraal in dit proces staat het zorgvuldig opstellen van het testament. Dit document formaliseert de wensen van de overledene en maakt het mogelijk om gebruik te maken van het wettelijke systeem van eigendomssplitsing of om een algemene erfgenaam te kiezen. Voorafgaand overleg met een ervaren notaris biedt alle garanties om de juridische truc correct toe te passen en latere betwistingen te voorkomen.
Welke andere voordelen biedt deze vorm van vermogensplanning?
Naast aanzienlijke belastingbesparingen biedt de splitsing van de eigendom de tussenliggende generatie (in dit geval Marie) gemoedsrust. Zij behoudt het gebruik van de gezinswoning, zonder bang te hoeven zijn dat zij deze moet verkopen om een onbetaalbare belasting te financieren.
Deze procedure bevordert ook de financiële stabiliteit van de kleinkinderen, die een bijna intacte waardevolle bezitting ontvangen. Op lange termijn beschermt het tegen de erosie van het familievermogen en beperkt het het risico op conflicten over de verdeling van de erfdelen.
Welke risico’s en beperkingen moeten worden verwacht bij een georganiseerde overdracht?
Hoewel deze fiscale techniek tal van voordelen biedt, vereist ze wel een duidelijke communicatie tussen alle betrokkenen. Ook moet worden beoordeeld of de regeling kan worden aangepast aan andere vermogensbehoeften, zoals de mogelijke behoefte aan liquide middelen of de wens om alle nakomelingen gelijk te behandelen.
De hulp van een notaris blijft van onschatbare waarde om de oplossing aan te passen aan elke gezinssituatie en een solide vermogensstrategie op te bouwen die in overeenstemming is met de Nederlandse wetgeving.
